Anioł czy demon? Portret polskiego miliardera

Bezwzględny, pozbawiony zahamowań, demoniczny kapitalista czy filantrop troszczący się o kraj – kim jest polski miliarder?

Pierwszy milion zarobił na alkoholu. Podejrzewano, że nie całkiem legalnie. Handlował walutą i zainwestował w media: rozrywkę i produkcję filmową. Zakupił wielki biurowiec. Wszedł w układy z najważniejszymi politykami w kraju. Jak się nazywa ten miliarder? Kto wam przychodzi na myśl?

To Joseph Patrick „Joe” Kennedy, ojciec Johna Fitzgeralda Kennedy’ego, słynnego JFK, prezydenta USA, zastrzelonego w zamachu w Dallas. Potomek irlandzkich emigrantów, których kolejne pokolenie wydobyło się z biedy i kupiło w Bostonie kilka barów. Na „Joe” ciążyło podejrzenie, że w czasach prohibicji, czyli zakazu produkcji i sprzedaży alkoholu w USA, nielegalnie sprowadzał wódkę i whisky z Europy. Ale niczego mu nie udowodniono i dlatego mógł zrealizować swoje marzenie, aby zacząć karierę polityczną. Dwa lata przed wybuchem II wojny światowej prezydent Franklin Delano Roosevelt mianował go ambasadorem USA w Londynie.

Czy błyskotliwy sukces „Joe” Kennedy’ego nie przypomina karier polskich miliarderów? Zygmunt Solorz-Żak zaczynał na przełomie lat 60. i 70. od handlu zniczami pod cmentarzem w Radomiu. W latach 80. sprzedawał w Polsce sprowadzone z Niemiec używane samochody. Po upadku PRL dorobił się 10 mld zł i stworzył największy w tej części Europy koncern medialno-telekomunikacyjny.

Michał Sołowow zarobił pierwsze pieniądze pod koniec lat 80. w warsztacie samochodowym w Niemczech. Potem założył firmę remontowo-budowlaną, która malowała suwnice, brukowała place, zakładała elektrofiltry na kominach i zaczęła budować osiedla mieszkaniowe. Na początku lat 90. otworzył pierwszy w Polsce wielki hipermarket. Dziś ma 9 mld zł i globalny koncern Synthos, wytwarzający syntetyczny kauczuk, z którego wyprodukowana jest co trzecia opona samochodowa w Europie.

Jaka jest różnica między amerykańskimi a polskimi miliarderami? „Joe” Kennedy mógł się nim stać, bo miał już dobrą pozycję w biznesie, którym jego rodzina zajmowała się od 100 lat. Zygmuntowi Solorzowi-Żakowi, Michałowi Sołowowowi wystarczyło zaledwie 25 lat! Pod tym względem kariery polskich miliarderów okazały się szybsze i bardziej błyskotliwe.

Nasi bogacze jeszcze nie startują w wyborach na prezydenta – jak JFK czy Donald Trump (w latach 90. zastanawiał się nad tym Aleksander Gawronik, który ostatecznie skończył karierę w więzieniu; w latach 2000. bezskutecznie namawiano do tego Romana Kluskę, twórcę Optimusa, firmy produkującej komputery). Ale możliwe, że zdecydują się na to ich następne pokolenia.